Kanun maddesi için dilekçe

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Merkezi’ne

11.4.1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabati Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun değiştirilerek, 13. ek madde ile psikologları ilgilendirecek çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Fakat bu ek yasa biz psikologları mağdur edecek hükümler içermektedir. Ekte imzaları yer alan biz psikoloji öğrencileri ve psikologlar 13. Ek Madde’nin Anayasa maddeleri ile çeliştiğini düşünmekteyiz ve ek yasa ile ilgili itiraz ve endişelerimizi sizinle paylaşmak istemekteyiz.

Anayasa “Kanun Önünde Eşitlik” başlığı altındaki Madde 10 ve “Çalışma İle İlgili Hükümler” başlığı altındaki Çalışma Hakkı Ödevi, Madde 49 ile aşağıda yer alan hükümleri içermektedir:

Yakın zamanda, Madde 9- 11/04/1928 ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir:

Sağlık alanında yürütülen psikolojik çalışmaları ve klinik psikologların görev ve tanımlamaları düzenlemeyi amaçlayan bu kanun maddesi Anayasanın eşitlik ilkesine aykırıdır.

Fizyoterapist, odyometrist, diyetisyen gibi meslek grupları lisans mezunu olarak Sağlık Bakanlığı kadrolarına atanırken psikoloji mezunlarına “sertifika ve yeterlilik” uygulaması ve yüksek lisans zorunluluğu getirilmektedir. Bugüne kadar Türkiye’de herhangi bir meslek grubuna kamuda çalışabilmek için yüksek lisans yapma mecburiyeti getirilmemiş, herhangi bir meslek grubu meslek odaları tarafından tanımlanan, herkesin eşit şekilde ulaşabileceği eğitim-staj gereklilikleri dışında “sertifika ve yeterlilik” uygulaması gibi şartlara tabi tutulmamıştır.

Devlet üniversitelerinde herkesin başvurabileceği yeterlilikte bölümler açılmadan, yüksek lisans zorunluluğu getirilmesi adres olarak sadece özel üniversitelerin gösterilmesi anlamına gelmektedir. Klinik psikoloji yüksek lisansı herkesin eşit bir şekilde ulaşabileceği bir eğitim değildir.

Bahsedilen şartları gerçekleştirmek için psikoloji mezunları açıkça ücretli eğitim almak zorunda bırakılmaktadırlar. Sertifika eğitimlerinin ise kimler için, hangi şartlarda ulaşılabilir olacağı aynı şekilde soru işareti doğurmaktadır.

Ayrıca bir psikoloğun “klinik psikolog” ünvanıyla sağlık mensubu olarak çalışabilmesi için önerilen “klinik psikoloji yüksek lisansı” şartı, hem yüksek lisans programlarının sayısı ve hem de niteliği düşünüldüğünde gerçekçi görünmemektedir. Daha öncesinde mesleki uygulama alanı uyarınca verilen “klinik psikolog” ünvanının sadece akademik derecelere tahvil edilmesi hizmetin niteliği açısından da doğru olmayacaktır. Bunların dışında, 13. ek madde sağlık mensubu olan psikologlardan sadece klinik psikoloğu tanımlayarak, yani sağlık psikolojisi, nöropsikoloji ve gelişim psikolojisi gibi sağlık alanına dahil edilmesi gereken birçok psikolojik hizmet türünü dışarıda bırakarak büyük bir eksiklik barındırmaktadır.

Bu yasanın, Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olan başka bir önerisi ise psikoloji lisans mecburiyeti aranmaksızın her lisans mezununa yüksek lisans ve doktora yaptığı takdirde Sağlık Bakanlığına bağlı olan psikolog kadrolarına atanma ve çalışma olanağı yaratmasıdır. “Klinik psikolog” ünvanının kullanımını ve bu ünvanla çalışacak kişilerin görev tanımlarını düzenlemeyi amaçlayan madde, ülkemizde ünvanların lisans eğitimi sonucu verildiğini göz ardı eden bir hataya düşmekte ve bu ünvanın psikoloji mezunu olmayan kişilere de verilmesini önermektedir.

Herhangi bir psikoloji lisans mezunu, başka bir meslek kadrosuna (örneğin diyetisyen kadrosuna) atanmak istiyorsa, herkese aynı şekilde uygulanan yerleştirme sınavına girmek ve ilgili bölümü kazanarak lisansını okumak, gerekliliklerini yerine getirmek durumundadır. Fakat bu yasanın getirdiği şartlar altında herhangi bir lisans mezunu, psikoloji yüksek lisans ve doktora programını tamamlayıp psikoloji mezunlarına tanınmış Sağlık Bakanlığına bağlı kadrolara yerleşebilecektir. Psikolog kadrosuna atanmak isteyen kişiler herkes gibi lisans yerleştirme sınavına girip psikoloji mezunu olma hakkına zaten sahiptir.

Dikkat çekmekte fayda olacak bir diğer konu bu ek yasanın halihazırda yüksek lisans derecesi olmadan Sağlık Bakanlığına bağlı olarak çalışan (ya da vakıf, dernek, özel danışmanlık merkezi gibi yerlerde sağlık hizmeti veren) çok sayıda psikoloğun çalışma hakkını ellerinden alıyor, bu kişileri iş bulamama tehdidi altında bırakıyor olmasıdır. Bahsedilen psikologlar bu alanlarda çalışma hakkıyla mezun olmuşlardır. Bu yasanın öne sürdüğü şartlar Anayasada tanımlı olan “Çalışma Hakkı Ödevi” maddesine aykırı düşmektedir.

Klinik psikoloji ya da deneysel, gelişim, sosyal psikoloji gibi diğer alt alanların içerdiği psikolojik hizmet ve çalışmaların, çalışan ve hizmet alanların hak kaybına uğramasını engelleyecek şekilde düzenlenmesi ve denetlenmesini içeren yasal düzenlemelerin yukarıdan dayatmacı, eksik ve eşitsizlik yaratacak şekilde değil bağımsız, kapsayıcı meslek örgütlenmelerinin çalışmalarıyla oluşturulması gerekmektedir. Verili koşulların iyileştirilmesi açısından öne çıkan ihtiyaç meslek odasının oluşturulması ve çalışabilmesinin yasalarla yolunun açılması olacaktır.

Yukarıda ortaya konulduğu üzere 13. ek madde biz psikologları mağdur edecek, Anayasada tanımlı olan haklarla çelişen ve aynı zamanda halkımızın psikolojik hizmet ihtiyacına yönelik ülkemiz gerçekliğini göz ardı eden hükümler içermektedir.

Bireysel başvuru hakkının yolu her ne kadar anayasal olarak açılmış olsa da uygulamada mümkün olmadığı için, ekte imzaları yer alan biz psikoloji öğrencileri ve psikologlar, Anayasaya aykırılık teşkil eden bu yasanın Anayasa Mahkemesi tarafından iptali konusunda yetkilerinizi kullanarak hukuki açıdan bize yardımcı olmanızı istiyoruz.

   İmza kampanyasının sahibi ile iletişime geç